नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था
केंद्र सरकारने धान, कापूस, सोयाबीन आणि तूर यासह १४ खरीप पिकांच्या किमान आधारभूत किमतीत (एमएसपी) वाढ केली आहे. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने आज म्हणजेच २८ मे रोजी हा निर्णय घेतला. केंद्रीय माहिती आणि प्रसारण मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी सांगितले की, धानाचा नवीन किमान आधारभूत किमतीचा दर २,३६९ रुपये निश्चित करण्यात आला आहे, जो मागील किमान आधारभूत किमतीपेक्षा ६९ रुपये जास्त आहे.
कापसाची नवीन किमान आधारभूत किंमत ७,७१० रुपये निश्चित करण्यात आली आहे. याच्या दुसऱ्या प्रकाराचा नवीन एमएसपी ८,११० रुपये करण्यात आला आहे, जो पूर्वीपेक्षा ५८९ रुपये जास्त आहे. नवीन एमएसपीमुळे सरकारवर २ लाख ७ हजार कोटी रुपयांचा बोजा पडेल. मागील पीक हंगामापेक्षा हे ७ हजार कोटी रुपये जास्त आहे. केंद्रीय मंत्र्यांनी सांगितले की, किमान आधारभूत किंमत पिकाच्या खर्चापेक्षा किमान ५०% जास्त असेल याची काळजी घेण्यात आली आहे.
किमान आधारभूत किंमत (एमएसपी) म्हणजे शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांसाठी मिळणारा हमी भाव. जरी त्या पिकाचे भाव बाजारात कमी असले तरी. यामागील तर्क असा आहे की बाजारात पिकांच्या किमतीतील चढ-उतारांचा शेतकऱ्यांवर परिणाम होऊ नये. त्यांना किमान किंमत मिळत राहिली पाहिजे.
सरकार प्रत्येक पीक हंगामापूर्वी सीएसीपी म्हणजेच कृषी खर्च आणि किंमती आयोगाच्या शिफारशीनुसार एमएसपी निश्चित करते. जर एखाद्या पिकाचे भरघोस उत्पादन होत असेल आणि बाजारात त्याचे भाव कमी असतील, तर त्यांच्यासाठी एमएसपी निश्चित हमी किंमत म्हणून काम करते. एका अर्थाने, ते एका विमा पॉलिसीसारखे काम करते जे किमती घसरल्यावर शेतकऱ्यांचे संरक्षण करते.
- ७ प्रकारची धान्ये (तांदूळ, गहू, मका, बाजरी, ज्वारी, नाचणी आणि बार्ली)
- ५ प्रकारच्या डाळी (चणा, तुरी/तुरी, उडीद, मूग आणि मसूर)
- ७ तेलबिया (रेपसीड-मोहरी, शेंगदाणे, सोयाबीन, सूर्यफूल, तीळ, करडई, काजू)
- ४ व्यावसायिक पिके (कापूस, ऊस, कोपरा, कच्चा ताग)
