भारतीय शेतकरी पारंपारिक पिकांपासून दूर जाऊन भाजीपाला लागवड करून चांगला नफा कमावत आहेत. कमी वेळात जास्त उत्पन्न मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांना भाजीपाला पिकवणे आवडते आणि त्यात ते यशस्वीही होतात.
यापैकी एक कारला आहे, ज्याची मागणी बाजारात नेहमीच दिसून येते. यामध्ये व्हिटॅमिन ए, बी आणि सी चांगल्या प्रमाणात आढळतात. आयर्न, मँगनीज, कॅरोटीन, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम, बीटाकॅरोटीन, ल्युटीन, झिंक इत्यादी अनेक पोषक तत्वे कारल्यामध्ये आढळतात, जे अनेक आजारांपासून दूर ठेवण्यास मदत करतात. कारल्याचे सेवन आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर मानले जाते, कारण त्यात औषधी गुणधर्म असतात. त्याची बाजारपेठेत किंमतही चांगली आहे, कारल्याची लागवड करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात.
लागवडीसाठी योग्य माती कोणती?
कारल्याच्या लागवडीसाठी वालुकामय चिकणमाती सर्वात योग्य मानली जाते. याशिवाय नदीच्या काठावर आढळणारी गाळाची मातीही कारल्याच्या लागवडीसाठी चांगली मानली जाते.
कारल्याच्या लागवडीसाठी योग्य तापमान
कारल्याच्या लागवडीला जास्त तापमान लागत नाही. पिकाचे चांगले उत्पादन घेण्यासाठी २० अंश ते ४० अंश सेल्सिअस तापमान योग्य मानले जाते. याशिवाय कारल्याच्या शेतात ओलावा राखणे देखील खूप महत्वाचे आहे.
कारल्याच्या सुधारित जाती
भारतामध्ये कारल्याच्या अनेक सुधारित जाती उपलब्ध आहेत, शेतकरी त्यांच्या क्षेत्रानुसार या जातींची निवड करतात. जर आपण कारल्याच्या त्या सुधारित जातींबद्दल बोललो जे अधिक लोकप्रिय आहेत, तर त्यात समाविष्ट आहेत – पुसा स्पेशल, हिसार सिलेक्शन, कल्याणपूर बारमाही, कोईम्बतूर लवंग, पुसा टू सीझनल, पंजाब बिटर गॉर्ड -1, पंजाब -14, सोलन ग्रीन, अर्का हरित, पुसा हायब्रीड-2, पुसा औषधी, सोलन सफेद, प्रिया को-1, SDU-1, कल्याणपूर सोना आणि पुसा शंकर-1 इत्यादी सुधारित वाणांचा समावेश आहे.
लागवडीसाठी योग्य वेळ
शेतकरी वर्षातील 12 महिने कारल्याची लागवड करू शकतात, कारण शास्त्रज्ञांनी अशा संकरित जाती विकसित केल्या आहेत ज्याची लागवड शेतकरी वर्षभर करू शकतात. उन्हाळ्यात जानेवारी ते मार्च या कालावधीत, मैदानी भागात, पावसाळ्यात जून ते जुलैपर्यंत, तर डोंगराळ भागात कारल्याची पेरणी मार्च ते जूनपर्यंत करता येते.
कारल्याच्या शेतात सिंचन
कारल्याच्या झाडाला थोडेसे पाणी द्यावे लागते, त्याच्या शेतात ओलावा टिकवून ठेवणे फार महत्वाचे आहे. ही ओलावा टिकवून ठेवण्यासाठी शेतकरी हलके सिंचन करू शकतात. याशिवाय पिकामध्ये फुले व फळे येण्यास सुरुवात झाल्यावर हलके पाणी द्यावे. मात्र सिंचन करताना शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतात पाणी साचणार नाही याची काळजी घ्यावी लागते. कडबा शेतात पाण्याचा निचरा करण्याची व्यवस्था करणे अत्यंत आवश्यक आहे, अन्यथा पीक खराब होऊ शकते.
तण काढणे
शेतकऱ्यांनी पिकाच्या सुरवातीला कारल्याची खुरपणी करावी. या रोपासोबत अनेक अनावश्यक इतर झाडे वाढतात, त्यामुळे अशा परिस्थितीत तुम्ही शेतात तण काढावे आणि इतर झाडे काढून टाकावीत. झाडाला सुरुवातीपासूनच तणमुक्त ठेवल्यास कडब्याचे चांगले पीक येते.
कारल्याची काढणी
कारल्याचे पीक पेरणीनंतर सुमारे ६० ते ७० दिवसांत तयार होते. शेतकऱ्यांनी त्याची फळे लहान व मऊ असतानाच काढावीत. काढणी करताना लक्षात ठेवा की कारल्याच्या देठाची लांबी २ सेमी पर्यंत असावी, असे केल्याने फळ जास्त काळ ताजे राहते. तुम्ही नेहमी सकाळीच कापणी करावी.
लागवडीत खर्च व नफा
एकरी कारल्याची लागवड करण्यासाठी शेतकऱ्याला सुमारे ३० हजार रुपये खर्च येतो. एक एकर जमिनीवर कडबा पिकाची लागवड केल्यास सुमारे ५० ते ६० क्विंटल उत्पादन मिळू शकते. एक एकर शेती करून शेतकरी सुमारे २ ते ३ लाख रुपयांचा नफा कमवू शकतात.
